Produkcja biomasy jako źródło energii – które techniki mają największe perspektywy?

Produkcja biomasy odgrywa coraz ważniejszą rolę w transformacji energetycznej, szczególnie w kontekście dążenia do redukcji emisji CO2 i zwiększenia niezależności energetycznej. Techniki spalania biomasy drzewnej, produkcji biogazu oraz oczyszczania do biometanu wykazują największy potencjał rozwojowy, oferując zarówno stabilność energetyczną, jak i możliwość integracji z innymi odnawialnymi źródłami energii [3][4].

Kluczowe technologie produkcji energii z biomasy

Spalanie biomasy stanowi najbardziej rozpowszechnioną technikę wykorzystania tego odnawialnego źródła energii. Proces ten obejmuje bezpośrednie przetwarzanie biomasy drzewnej i agrobiomasy na ciepło oraz energię elektryczną [4]. Szczególnie zrębki drzewne i pellet zyskują na znaczeniu ze względu na rosnący popyt na odnawialne źródła energii oraz presję związaną z ograniczeniem emisji dwutlenku węgla [4].

Biomasa leśna, obejmująca drewno opałowe oraz produkty uboczne przemysłu drzewnego, stanowi fundament tej technologii. Równocześnie biomasa agro, składająca się z roślin energetycznych i odpadów rolnych, oferuje dodatkowe możliwości pozyskiwania surowca. Kluczowe znaczenie ma tutaj zasada kaskadowego wykorzystania drewna, która zapewnia zrównoważone gospodarowanie zasobami leśnymi [1][3].

Fermentacja metanowa reprezentuje drugą istotną technologię, polegającą na rozkładzie biomasy organicznej w warunkach beztlenowych. Proces ten prowadzi do produkcji biogazu – gazu ziemnego wytwarzanego biologicznie, który może być wykorzystywany w różnych sektorach gospodarki [2]. Instalacje biogazowe umożliwiają nie tylko produkcję energii, ale również wytwarzanie wartościowych nawozów z pofermentu, co wspiera sektor rolno-spożywczy [2].

Najbardziej zaawansowaną techniką jest oczyszczanie biogazu do biometanu o wysokiej jakości, możliwego do wprowadzenia do sieci gazowej. Ta technologia otwiera nowe perspektywy wykorzystania biomasy jako czystego paliwa w transporcie, ciepłownictwie i przemyśle [2].

Potencjał biomasy w Polsce i wyzwania rynkowe

Zasoby biomasy w Polsce charakteryzują się znacznym potencjałem, szacowanym na około 280 PJ rocznie, co odpowiada w przybliżeniu 78% prognozowanego zużycia biomasy na rok 2025 [1]. Ten imponujący potencjał stanowi istotny zasób dla ogrzewnictwa i przemysłu energetycznego, jednak jest on w dużej części już zagospodarowany [1][3].

Sytuacja ta prowadzi do istotnych wyzwań rynkowych, szczególnie związanych z ograniczeniem zasobów krajowych. Konsekwencją jest wzrost importu biomasy, głównie z Ukrainy oraz Ameryki Północnej i Południowej [1]. Równocześnie Polska eksportuje pellet drzewny, co świadczy o specjalizacji w określonych segmentach rynku biomasy [1].

Cena biomasy i jej konkurencyjność w coraz większym stopniu zależą od czynników geopolitycznych, dostępności surowców oraz polityki energetycznej. Rynek zrębków drzewnych rozwija się dynamicznie, napędzany rosnącym popytem na odnawialne źródła energii oraz koniecznością redukcji emisji CO2 [4]. Ten trend potwierdza perspektywiczny charakter inwestycji w technologie wykorzystujące biomasę drzewną.

Biometan jako paliwo przyszłości

Biometan wyróżnia się wśród technologii wykorzystania biomasy ze względu na swoje wszechstronne zastosowania i wysoką efektywność energetyczną. Stanowi odnawialną alternatywę dla gazu ziemnego, oferując możliwość zintegrowanego wykorzystania w różnych sektorach gospodarki [2].

W sektorze transportu biometan funkcjonuje jako czyste paliwo, umożliwiające znaczące zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z tradycyjnymi paliwami kopalnymi. W ciepłownictwie może być wykorzystywany bezpośrednio w istniejącej infrastrukturze gazowej, co eliminuje konieczność kosztownych modernizacji systemów grzewczych [2].

Przemysł wykorzystuje biometan jako stabilne źródło energii, niezależne od wahań cen paliw kopalnych. Szczególnie istotne jest zwiększenie niezależności energetycznej poprzez wykorzystanie lokalnych zasobów biomasy do produkcji biometanu [2]. Ta technologia wspiera również sektor rolniczy, oferując dodatkowe źródło przychodów z wykorzystania odpadów organicznych oraz dostęp do wysokiej jakości nawozów z procesu fermentacji [2].

Perspektywy rozwoju biometanu są szczególnie obiecujące w kontekście integracji z innymi odnawialnymi źródłami energii. Możliwość magazynowania i transportu biometanu przez istniejącą infrastrukturę gazową stanowi istotną przewagę nad innymi technologiami OZE, charakteryzującymi się zmienną produkcją energii.

Integracja biomasy z innymi odnawialnymi źródłami energii

Współczesne trendy w energetyce odnawialnej wskazują na rosnące znaczenie technologii integrujących biomasę z innymi źródłami OZE. Takie podejście umożliwia redukcję emisji CO2 oraz zmniejszenie uzależnienia od paliw kopalnych przy jednoczesnym zapewnieniu stabilności dostaw energii [4][5].

Biomasa odgrywa kluczową rolę w systemach hybrydowych ze względu na swoją przewidywalność i możliwość magazynowania. W przeciwieństwie do energii słonecznej czy wiatrowej, biomasa może być wykorzystywana zgodnie z bieżącym zapotrzebowaniem energetycznym, niezależnie od warunków pogodowych. Ta charakterystyka czyni ją idealnym uzupełnieniem dla innych technologii OZE [4][5].

Dane dotyczące produkcji energii elektrycznej w Polsce potwierdzają skuteczność takiego podejścia. W maju 2025 roku odnawialne źródła energii pokryły 37,5% produkcji energii elektrycznej w Polsce, osiągając najwyższy wynik w historii [5]. Biomasa stanowiła istotny składnik tego sukcesu, zapewniając stabilną produkcję energii w okresach zmniejszonej aktywności innych źródeł odnawialnych [5].

Przyszłość technologii biomasowych leży w rozwoju inteligentnych systemów energetycznych, które optymalizują wykorzystanie różnych źródeł OZE w zależności od bieżących potrzeb i dostępności surowców. Zrównoważone pozyskiwanie biomasy pozostaje kluczowe dla długoterminowej efektywności takich systemów [1][3].

Perspektywy rozwoju sektora biomasowego

Analiza trendów rynkowych wskazuje na rosnące znaczenie biomasy odpadowej i agrobiomasy w strukturze przyszłych dostaw surowca energetycznego. Wykorzystanie odpadów organicznych z przemysłu spożywczego, rolnictwa oraz gospodarki komunalnej oferuje podwójną korzyść – rozwiązuje problemy związane z utylizacją odpadów i jednocześnie dostarcza surowca do produkcji energii [1][3].

Rozwój technologii przetwarzania biomasy koncentruje się na zwiększeniu efektywności procesów konwersji oraz minimalizacji wpływu środowiskowego. Nowoczesne instalacje biogazowe osiągają coraz wyższą sprawność energetyczną, a systemy oczyszczania biogazu umożliwiają produkcję biometanu o jakości porównywalnej z gazem ziemnym [2].

Polityka energetyczna i regulacje prawne odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości sektora biomasowego. Wprowadzenie jasnych przepisów dotyczących wykorzystania drewna energetycznego oraz wsparcie dla inwestycji w technologie biometanowe stwarza stabilne warunki dla rozwoju branży [1][2].

Współpraca międzynarodowa w zakresie handlu biomasą będzie się intensyfikować, szczególnie w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa dostaw surowca. Dywersyfikacja źródeł importu oraz rozwój lokalnych łańcuchów dostaw biomasy stanowią priorytet dla zapewnienia stabilności energetycznej [1].

Inwestycje w badania i rozwój nowych technologii biomasowych koncentrują się na poprawie efektywności procesów, redukcji kosztów oraz minimalizacji wpływu na środowisko. Szczególnie obiecujące są technologie gazyfikacji biomasy oraz systemy kogeneracji, umożliwiające jednoczesną produkcję ciepła i energii elektrycznej [4][5].

Źródła:

[1] https://wysokienapiecie.pl/111203-drewno-energetyczne-doczekalo-sie-przepisow-spocznij-wolno-palic/

[2] https://globenergia.pl/polska-ma-biometan-ktory-moze-zmienic-energetyke-dlaczego-go-nie-uzywa/

[3] https://nowa-energia.com.pl/2025/03/24/co-dalej-z-biomasa/

[4] https://biomasstrust.eu/cena-zrebki-drzewnej-na-2025-rok-prognozy/

[5] https://biznesalert.pl/produkcja-energii-elektrycznej-w-maju-oze-wegiel/