Do kiedy można być prosumentem fotowoltaiki?

Do kiedy można być prosumentem fotowoltaiki? – to pytanie coraz częściej zadawane w kontekście dynamicznego rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce. Rolą prosumenta fotowoltaiki jest nie tylko produkcja, ale i zużycie wyprodukowanej energii na własne potrzeby. W świetle aktualnych zmian prawnych i zapowiadanych nowelizacji warto jasno określić, do kiedy można zachować status prosumenta oraz jakie systemy rozliczeń będą obowiązywać w kolejnych latach.

Kim jest prosument fotowoltaiki?

Prosument fotowoltaiki to każda osoba fizyczna, rolnik, wspólnota mieszkaniowa lub przedsiębiorca, korzystający z energii elektrycznej wyprodukowanej z własnej instalacji odnawialnej, najczęściej paneli fotowoltaicznych. Oznacza to, że samodzielnie produkuje się energię na własne potrzeby oraz część tej produkcji może być oddawana do sieci energetycznej. Ważne jest, że działalność prosumencka w przypadku przedsiębiorców nie może stanowić głównej działalności gospodarczej[1][2].

Status prosumenta nie jest ograniczony żadnym konkretnym okresem, jednak zależny jest od aktualnych i przyszłych przepisów dotyczących rozliczania nadwyżek energii oraz sposobu jej konsumpcji. Rozwiązania prawne ulegają zmianom, dostosowując się do realiów rynku energii oraz wyzwań transformacji energetycznej[2].

Systemy rozliczeń prosumentów: net-metering i net-billing

W Polsce obowiązują dwa podstawowe systemy rozliczania energii przez prosumentów: net-metering oraz net-billing. Każdy z nich przewiduje odmienny sposób rozliczania nadwyżek produkowanej energii elektrycznej.

Net-metering polega na ilościowym, bezgotówkowym rozliczeniu energii. Każda nadwyżka wysłana do sieci zostaje później skompensowana odbiorem tej samej ilości energii o innej porze. Rozliczenie jest czysto ilościowe i nie wprowadza wymiany pieniężnej pomiędzy prosumentem a operatorem sieci[2].

Net-billing znacznie odmienia zasady – nadwyżki wyprodukowanej energii są sprzedawane operatorowi po aktualnej cenie rynkowej, natomiast pobór energii z sieci rozliczany jest już oddzielnie. Wraz z wprowadzeniem net-billingu pojawia się potrzeba dokładniejszego planowania zużycia i zwiększania efektywności energetycznej[2][4].

Nowe kategorie prosumentów od 2025 roku

Od 2 lipca 2025 roku wchodzą w życie regulacje dotyczące prosumenta wirtualnego – rozwiązania pozwalającego czerpać korzyści z energii słonecznej bez konieczności instalowania paneli na własnej nieruchomości. Prosument wirtualny nabywa udziały w instalacji położonej w innej lokalizacji oraz formalnie wiąże się z nią poprzez określone umowy. W ten sposób może on korzystać z wyprodukowanej energii niezależnie od fizycznego miejsca zamieszkania lub działalności[1][5].

Równolegle następują istotne zmiany dla prosumentów zbiorowych. Są to grupy użytkowników, współpracujące lub współwłaściciele jednej większej instalacji. Dzięki nowelizacjom opłacalność takich inwestycji wzrasta, a przeszkody finansowe związane z zakupem własnych paneli są istotnie ograniczane. Model ten promuje efektywność, obniża koszty i zwiększa dostępność energii OZE dla wielu konsumentów jednocześnie[3][4].

Ile instalacji prosumenckich działa obecnie w Polsce?

Popularność fotowoltaiki w Polsce wzrosła w ostatnich latach w sposób bezprecedensowy. Na koniec marca 2025 roku istniało już ponad 1 542 019 instalacji prosumenckich, a ich łączna moc wynosiła 12 282,93 MW. Co istotne, aż 99% tych instalacji stanowią systemy fotowoltaiczne, co jasno pokazuje, że panele fotowoltaiczne są dominującym rozwiązaniem energetyki prosumenckiej na rynku krajowym[2].

Do kiedy można być prosumentem fotowoltaiki?

Status prosumenta fotowoltaiki można uzyskać i utrzymywać tak długo, jak pozwalają na to obowiązujące przepisy oraz warunki techniczne przyłączenia. Nie istnieje ogólnopolski termin końcowy, po którym status prosumenta przestaje obowiązywać – kluczowe znaczenie mają głównie aktualizacje regulacji prawnych (np. wprowadzenie net-billingu lub nowych kategorii prosumentów)[1][2][5].

Najbliższa rewolucja dla rynku prosumenckiego w Polsce to 2 lipca 2025 roku. Wtedy to wejdą w życie regulacje dotyczące prosumenta wirtualnego oraz zaktualizowane procedury dla prosumentów zbiorowych. Oznacza to nowe możliwości dla osób nieposiadających własnych dachów czy gruntów, a także dla wspólnot mieszkaniowych oraz inwestorów zainteresowanych energią z OZE na odległość[1][3][4][5].

Status prosumenta oraz przepisów rozliczeniowych będzie uzależniony od tego, kiedy dokonano podłączenia własnej instalacji lub zgłoszono udział w instalacji wirtualnej czy zbiorowej. Zmiany systemowe mogą jednak mieć wpływ na sposób rozliczania energii także już istniejących prosumentów, wymuszając dostosowanie do nowych zasad rynkowych[2][4].

Podsumowanie

Możliwość bycia prosumentem fotowoltaiki nie jest ograniczona jednym, uniwersalnym terminem. Wszystko zależy od decyzji ustawodawcy oraz indywidualnych warunków użytkownika. Od lipca 2025 r. nowe regulacje umożliwią także funkcjonowanie jako prosument wirtualny czy zbiorowy, otwierając rynek OZE na nowych odbiorców oraz formy współpracy. Kluczowe jest monitorowanie zmian legislacyjnych oraz bieżące dostosowywanie sposobu rozliczania energii i statusu prosumenta[1][2][4][5].

Źródła:

• [1] https://corab.pl/aktualnosci/prosument-kim-jest-aktualne-ustawy-i-zasady
• [2] https://www.gov.pl/web/klimat/prosument
• [3] https://easysolar.app/pl/fotowoltaika-w-polsce-nowe-zasady-i-regulacje-rozliczen/
• [4] https://muno.com.pl/kategoria-produktu/fotowoltaika-nowe-zasady-kluczowe-zmiany-2025/
• [5] https://reo.pl/pl/informacje/biznes-i-prawo/187/kim-jest-prosument-wirtualny-zasady-rozliczen-w-2025-roku