Program Czyste Powietrze umożliwia uzyskanie bezzwrotnego dofinansowania na termomodernizację i wymianę nieefektywnych źródeł ciepła w domach jednorodzinnych. Najnowsza odsłona programu, obowiązująca od 31 marca 2025 roku, szczególnie wspiera osoby zagrożone ubóstwem energetycznym, oferując ustrukturyzowane, zwiększone środki oraz uproszczone zasady rozliczeń i przyznawania pomocy finansowej [1][2].
Podstawowe założenia dofinansowania w programie Czyste Powietrze
Dofinansowanie z programu Czyste Powietrze jest bezzwrotne i obejmuje działania termomodernizacyjne oraz wymianę przestarzałych systemów grzewczych. Obejmuje ono prace takie jak wymiana źródła ciepła na nowoczesne oraz docieplenie budynku, by zwiększyć jego efektywność energetyczną [2][5]. Dla osób ubiegających się o wsparcie szczególne znaczenie ma fakt, że wysokość i forma wsparcia finansowego uzależniona jest od poziomu dochodów danego gospodarstwa domowego [1]. Ostateczna kwota dofinansowania jest również determinowana przez zakres prowadzonych prac termomodernizacyjnych, a szczegółowe warunki są aktualizowane w kolejnych edycjach programu [4].
W nowej edycji programu wprowadzono obowiązkowy audyt energetyczny dla budynków objętych dofinansowaniem oraz uszczelniono zasady przyznawania wsparcia. Celem tej zmiany jest ograniczenie niewłaściwego wykorzystania środków i precyzyjna identyfikacja faktycznych potrzeb beneficjentów [1][2].
Poziomy i warunki dofinansowania: od czego zależą?
Poziom dofinansowania w programie zależy od kilku kryteriów, wśród których kluczowym jest dochód oraz rodzaj planowanej modernizacji. Największe dopłaty skierowane są do osób najniżej uposażonych, będących w grupie ryzyka ubóstwa energetycznego [1][2].
Od 31 marca 2025 roku umożliwiono składanie wniosków na nowych zasadach, z wyraźnym wsparciem samorządów, które jako operatorzy programu odpowiadają za zarządzanie i dystrybucję środków [1][2]. Budżet bezzwrotnych dotacji na tę edycję programu został wzmocniony do 10 mld zł ze środków Funduszu Modernizacyjnego. Łączna pula środków przeznaczona na działania programu, uwzględniając także Krajowy Plan Odbudowy oraz fundusze unijne FEnIKS, przekracza 31 mld zł na okres 2018–2032 [1][2].
Ważną zmianą jest to, że od 1 sierpnia 2025 r. koszty kwalifikowane będą obejmować wydatki poniesione jedynie do 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku, co ogranicza możliwość refundowania wcześniejszych inwestycji [3].
Dla kogo przeznaczone są największe dotacje?
Program w szczególności koncentruje się na wsparciu gospodarstw o niskich dochodach, które są najbardziej narażone na ubóstwo energetyczne. Osoby te mogą liczyć na najwyższe poziomy dofinansowania, które mają umożliwić kompleksową termomodernizację i wymianę źródła ciepła [1][4]. Preferencyjne warunki mają gwarantować, że środki trafiają do najbardziej potrzebujących, co wzmacnia prospołeczny charakter programu oraz zwiększa efektywność działań proekologicznych.
Jak przebiega proces wnioskowania i rozliczania dofinansowania?
Proces uzyskania dofinansowania startuje od złożenia wniosku w wojewódzkim funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW). Instytucja ta odpowiada za ocenę wniosku, a następnie kieruje środki do konkretnych inwestycji [2]. Udział samorządów zwiększa sprawność zarządzania procesem oraz poprawia przejrzystość realizacji programu [1].
Dodatkowym narzędziem kontroli jest przeprowadzenie obowiązkowego audytu energetycznego, który pozwala ustalić rzeczywiste potrzeby modernizacyjne danego budynku i weryfikuje, czy wybrany zakres inwestycji jest zasadny [1][2]. Rozliczenie dofinansowania odbywa się na podstawie wydatkowanych środków tylko na działania objęte programem, a od 1 sierpnia 2025 roku kwalifikują się wyłącznie koszty poniesione do 6 miesięcy wstecz od daty wniosku [3].
Łączna wartość wsparcia finansowego w skali programu
Nowa edycja programu operuje budżetem 10 mld zł bezzwrotnych dotacji ze środków Funduszu Modernizacyjnego, a suma środków przeznaczona na lata 2018–2032 przekracza 31 mld zł. Stanowi to największy w historii Polski program wspierający modernizację domów jednorodzinnych w kierunku poprawy jakości powietrza oraz efektywności energetycznej [1][2].
Podsumowanie
Program Czyste Powietrze zapewnia bezzwrotne wsparcie finansowe dla gospodarstw domowych planujących termomodernizację i wymianę nieefektywnych systemów grzewczych. Poziom dofinansowania zależy od wysokości dochodów, zakresu prac i spełnienia obowiązujących warunków, a największe wsparcie przewidziano dla osób zagrożonych ubóstwem energetycznym. Nowa odsłona programu oferuje uproszczone zasady i znaczne środki finansowe z kilku funduszy, zorientowane szczególnie na realne potrzeby beneficjentów [1][2][4].
Źródła:
- [1] https://www.gov.pl/web/nfosigw/jasne-zasady-i-stabilne-zrodlo-finansowania–nowa-odslona-programu-czyste-powietrze-juz-wkrotce
- [2] https://czystepowietrze.gov.pl/wez-dofinansowanie/pytania-i-odpowiedzi/nowy-program-czyste-powietrze-obowiazujacy-od-31-marca-2025
- [3] https://www.wfos.krakow.pl/konczy-sie-okres-przejsciowy-w-programie-czyste-powietrze-w-naborze-trwajacym-od-31-03-2025-r/
- [4] https://www.youtube.com/watch?v=1XdywqiVFAI
- [5] https://czystepowietrze.gov.pl
EnergiaPoradnik.pl to specjalistyczny portal branżowy poświęcony technologiom odnawialnych źródeł energii. Dostarczamy praktycznej wiedzy o fotowoltaice, pompach ciepła, energii wiatrowej, systemach geotermalnych oraz rozwiązaniach biomasowych.