Które regiony Polski mają największy potencjał energetyki geotermalnej?

Polska dysponuje znaczącym potencjałem energetyki geotermalnej, który koncentruje się głównie w regionie Podhala, nieckach szczecińskiej i łódzkiej oraz w okolicach większych aglomeracji miejskich jak Warszawa, Poznań czy Toruń. Szacuje się, że dostępna moc geotermalna wynosi około 1512 PJ/rok, co odpowiada 30% krajowego zapotrzebowania na ciepło [1].

Energia geotermalna stanowi stabilne i ciągłe źródło energii odnawialnej o współczynniku wykorzystania mocy sięgającym 75% [4]. W przeciwieństwie do energii słonecznej czy wiatrowej, geotermia działa nieprzerwanie przez całą dobę, niezależnie od warunków atmosferycznych. Około 40-50% powierzchni Polski posiada ekonomicznie wykorzystalne zasoby wód termalnych [2][3].

Wiodące regiony geotermalnej Polski

Region Podhala od ponad trzech dekad pozostaje bezsprzecznym liderem polskiej energetyki geotermalnej. To właśnie tam w latach 90. uruchomiono pierwsze instalacje ciepłownicze wykorzystujące gorące wody termalne [2]. Temperatura wód w tym regionie sięga nawet 90°C, co umożliwia efektywne zastosowanie w ciepłownictwie systemowym [2].

Niecka szczecińska stanowi drugi pod względem znaczenia obszar o wysokim potencjale geotermalnym. Struktura geologiczna tego regionu sprzyja występowaniu gorących wód termalnych na głębokościach ekonomicznie uzasadniających inwestycje. Szczecin jako duża aglomeracja miejska oferuje dodatkowe możliwości wykorzystania ciepła systemowego.

Obszar łódzki charakteryzuje się korzystną budową geologiczną, która umożliwia dostęp do zasobów geotermalnych. Region ten, podobnie jak inne obszary Prowincji Centralnoeuropejskiej, wykazuje znaczny potencjał rozwoju energetyki geotermalnej [1][2].

Potencjał aglomeracji miejskich

Warszawa posiada korzystne warunki geologiczne dla rozwoju energetyki geotermalnej, a jednocześnie charakteryzuje się wysokim zapotrzebowaniem na ciepło systemowe. Duża gęstość zaludnienia wpływa pozytywnie na opłacalność inwestycji geotermalnych [1][4].

Poznań i Toruń należą do miast o udokumentowanym potencjale geotermalnym. Ich położenie w Prowincji Centralnoeuropejskiej oraz rozwinięta infrastruktura ciepłownicza stwarzają warunki do efektywnego wykorzystania energii z wnętrza Ziemi [1][2].

Kluczowym czynnikiem determinującym rozwój geotermii w aglomeracjach miejskich jest korelacja między dostępnością zasobów geotermalnych a gęstością zaludnienia. Im większe zapotrzebowanie na ciepło w danym regionie, tym większa opłacalność ekonomiczna przedsięwzięć geotermalnych [1][4].

Charakterystyka zasobów geotermalnych

Szacunkowy zasób energii geotermalnej z głębokości 3 km wynosi 625 000 PJ/rok, podczas gdy roczne zapotrzebowanie Polski na energię oscyluje wokół 4200 PJ/rok [1]. Oznacza to, że zasoby geotermalne teoretycznie mogłyby pokryć wielokrotnie całe krajowe zapotrzebowanie energetyczne.

Polska nie leży w strefie aktywności wulkanicznej, jednak pod jej powierzchnią znajdują się duże zasoby gorących wód termalnych, które stanowią główne źródło energii geotermalnej w naszym kraju [1][2]. Te zasoby można efektywnie wykorzystywać przede wszystkim w ciepłownictwie, ale także do produkcji energii elektrycznej.

Geotermia ma największy techniczny potencjał spośród wszystkich odnawialnych źródeł energii dostępnych w Polsce [1]. Przewidywania wskazują, że w perspektywie 10-15 lat energia geotermalna może pokrywać 10-15% zapotrzebowania kraju na ciepło systemowe [3].

Technologie wykorzystania energii geotermalnej

Proces dubletowy stanowi podstawową technologię wykorzystywaną w polskiej energetyce geotermalnej. Polega on na wydobywaniu gorącej wody z głębokości, przekazywaniu jej ciepła do systemów grzewczych, a następnie odprowadzaniu schłodzonej wody z powrotem do ziemi [5]. Ten zamknięty obieg zapewnia powtarzalność i trwałość całego procesu.

Nowoczesne wiercenia poniżej 3 km głębokości znacznie zwiększają dostęp do wyższych temperatur i większej ilości energii geotermalnej. Rozwój technologii wiertniczych umożliwia dotarcie do warstw o temperaturach wystarczających do efektywnego wykorzystania energetycznego [3][4].

Systemy ORC (Organic Rankine Cycle) rewolucjonizują możliwości wykorzystania energii geotermalnej do produkcji prądu. Technologia ta wykorzystuje organiczny czynnik roboczy do wytwarzania energii elektrycznej z ciepła niskotemperaturowego, co znacznie poszerza zastosowania geotermii poza tradycyjne ciepłownictwo [3][4].

Perspektywy rozwoju i uwarunkowania ekonomiczne

Postęp technologiczny oraz wsparcie państwa systematycznie zwiększają konkurencyjność cenową energetyki geotermalnej. Koszty produkcji energii z tego źródła spadły do około 50 USD/MWh, co czyni geotermię coraz bardziej atrakcyjną ekonomicznie [4].

Rozwój energetyki geotermalnej w Polsce wymaga współpracy administracji, nauki, inwestorów i społeczeństwa [3]. Kluczowe znaczenie ma również integracja z innymi odnawialnymi źródłami energii, co pozwala na optymalne wykorzystanie mocnych stron każdej z technologii.

Regiony o korzystnej budowie geologicznej i wysokiej dostępności gorących wód charakteryzują się największą efektywnością wykorzystania potencjału energii geotermalnej. Mapa potencjału geotermalnego kraju jest ściśle skorelowana z danymi geologicznymi z odwiertów oraz z gęstością zaludnienia poszczególnych obszarów [1][4].

Stabilność i elastyczność energii geotermalnej, połączona z wysokim współczynnikiem wykorzystania mocy przewyższającym energię wiatru i słońca, czyni ją strategicznym elementem przyszłego miksu energetycznego Polski [4]. Największy potencjał tkwi w regionach już dziś rozpoznanych geologicznie i posiadających odpowiednią infrastrukturę do dystrybucji ciepła systemowego.

Źródła:

[1] https://laczynasnapiecie.pl/blog/geotermia-w-polsce-potencjal-i-wykorzystanie

[2] https://www.money.pl/gospodarka/czy-cieplo-z-glebi-ziemi-to-przyszlosc-cieplownictwa-w-polsce-7146413835463616a.html

[3] https://polecosystem.pl/artykul/geotermia-w-polsce/

[4] https://www.gov.pl/web/oecd/energia-geotermalna

[5] https://energetyka24.com/oze/wiadomosci/cieplo-z-glebi-ziemi-jak-polska-wykorzystuje-swoj-geotermalny-potencjal