Które źródła energii odnawialnej mają największy potencjał w Polsce?

Które źródła energii odnawialnej mają największy potencjał w Polsce? Już na wstępie odpowiedź jest jednoznaczna: fotowoltaika i energia wiatru stanowią obecnie najważniejsze filary polskiej transformacji energetycznej. Oba te źródła skupiają ponad 90% całkowitej mocy odnawialnych źródeł energii w kraju, a ich udział nieustannie rośnie dzięki wsparciu politycznemu, rozwojowi infrastruktury i rosnącemu zaangażowaniu prosumentów[2][3].

Kluczowe źródła energii odnawialnej w Polsce

Odnawialne źródła energii (OZE) to technologie oparte na naturalnych i cyklicznie odnawianych zasobach, takich jak promieniowanie słoneczne, wiatr, biomasa, biogaz, a także woda wykorzystywana przez elektrownie wodne[1][2][3]. W krajowym miksie energetycznym dominują dwa typy: fotowoltaika oraz energia wiatrowa. Stanowią one razem aż ponad 90% całkowitej mocy zainstalowanej OZE w Polsce. Pozostałe technologie – biomasa, biogaz i elektrownie wodne – pełnią rolę uzupełniającą, jednak ich udział w strukturze produkcji energii jest obecnie znacznie mniejszy[2][3].

Największą efektywność i tempo przyrostów odnotowuje fotowoltaika. Jest to proces przekształcania energii słonecznej na prąd elektryczny za pomocą paneli PV. Drugim filarem jest energia wiatrowa wykorzystująca ruch powietrza do produkcji energii w elektrowniach wiatrowych. Obie technologie są podstawą szybkiego wzrostu udziału OZE w polskiej energetyce i napędzają transformację sektora[2][3].

Analiza potencjału: fotowoltaika

Rozwój fotowoltaiki w Polsce jest bezprecedensowy. Zainstalowana moc paneli PV osiągnęła już około 23,7 GW, co stanowi aż 64% całkowitej mocy OZE oraz wzrost o 20% rok do roku[2][3]. Kluczową cechą tego segmentu jest wysoka liczba mikroinstalacji prosumenckich – ponad 1,55 miliona systemów domowych, o łącznej mocy 12,4 GW[3]. Skala inwestycji wynika z szerokiego zainteresowania gospodarstw domowych i korzystnych warunków wsparcia państwowego, w tym mechanizmów taryf gwarantowanych oraz programów dotacyjnych.

Transformacja możliwa jest dzięki prostemu mechanizmowi działania – promieniowanie słoneczne przekształcane jest w prąd stały, a następnie, przez układy inwerterów, w prąd zmienny zgodny z parametrami sieci. Wzrost udziału fotowoltaiki w miksie energetycznym znajduje bezpośrednie odzwierciedlenie w rekordowej produkcji prądu z OZE, widocznej w najnowszych raportach krajowych[1][3][5].

Energia wiatrowa – rozwój i znaczenie

Energia wiatrowa jest drugim najważniejszym źródłem odnawialnym w Polsce. Moc zainstalowana elektrowni wiatrowych na koniec sierpnia 2025 osiągnęła poziom około 10,3 GW, co stanowi 29% mocy OZE[2]. W ostatnich latach odnotowano dynamiczny przyrost – blisko 37% więcej mocy w porównaniu do lat poprzednich[3]. Energia wiatru jest produkowana poprzez konwersję ruchu mas powietrza na energię mechaniczną za pomocą turbin, które napędzają generatory elektryczne.

Rozwój farm wiatrowych jest w znacznym stopniu uzależniony od efektywnej współpracy z operatorami sieci oraz od dogodnych lokalizacji charakteryzujących się wysoką wietrznością. Dodatkowym czynnikiem napędzającym inwestycje są korzystne tarify oraz wsparcie systemowe dla nowych projektów.

Rola biomasy, biogazu i elektrowni wodnych

Biomasa i biogaz stanowią uzupełniające, jednak istotne komponenty polskiego systemu OZE, ze szczególnym znaczeniem dla lokalnych i rozproszonych dostaw energii cieplnej i elektrycznej. Produkcja energii z tych źródeł polega na wykorzystaniu materii organicznej oraz gazów powstających w wyniku jej rozkładu – procesy spalania oraz fermentacji przekładają się na stabilną produkcję energii niezależnie od warunków pogodowych. Jednak ich łączna moc zainstalowana jest znacznie mniejsza i oscyluje wokół 1 GW dla każdego źródła[2].

Analogiczną rolę pełnią elektrownie wodne. Chociaż dysponują potencjałem gwarantującym stabilność dostaw energii, to w Polsce przyrost nowych mocy jest ograniczony. Moc zainstalowana elektrowni wodnych również wynosi około 1 GW[2].

Znaczenie prosumentów i infrastruktury sieciowej

Krajowe statystyki wskazują, że prosumpcja – generowanie energii na własne potrzeby z możliwością oddawania jej do sieci – jest kluczowym czynnikiem wzrostu rynku OZE. W Polsce liczba prosumentów przekroczyła już 1,55 miliona, co przełożyło się na instalację mikroelektrowni PV o łącznej mocy 12,4 GW[3].

Wydajne funkcjonowanie odnawialnych źródeł energii wymaga jednak nowoczesnej i elastycznej infrastruktury sieciowej, zdolnej do integracji zmiennych i niesterowalnych źródeł. Sezonowość i zależność od warunków pogodowych pozostają głównymi barierami optymalizacji produkcji energii z OZE[1][8]. Dobre nasłonecznienie i korzystne warunki wietrzne przekładają się na rekordowe wyniki produkcji, czego efektem są najwyższe w historii udziały OZE w krajowym miksie energetycznym.[1][3][8]

Dynamika rynku i trendy na przyszłość

Udział OZE w miksie energetycznym Polski wyraźnie przyspiesza. W czerwcu 2025 udział ten wyniósł już rekordowe 44,2% przy spadku udziału węgla do 43,5%[1][3]. Całkowita moc zainstalowana OZE osiągnęła 36,5 GW, czyli niemal 49% łącznej mocy w systemie elektroenergetycznym kraju (74,6 GW)[2][4]. W samym tylko roku udział OZE w miksie wzrósł z 28% do 44,2% – to wzrost dynamiki niespotykany do tej pory[1].

Kluczowe czynniki wpływające na dalszy rozwój OZE to dostępność finansowania, rozwój technologii magazynowania energii, wsparcie prawne oraz integracja z systemem elektroenergetycznym. W strategii transformacji energetycznej wyraźnie widoczny jest priorytet inwestycji w fotowoltaikę i energetykę wiatrową, które będą determinowały tempo i zakres dalszego spadku emisji gazów cieplarnianych oraz stopniowego odchodzenia od węgla.

Wyzwania i perspektywy na przyszłość

Najważniejszymi wyzwaniami pozostają efektywna integracja zmiennych źródeł z siecią, zwiększenie elastyczności magazynowania energii oraz wzmocnienie odporności infrastruktury. Potencjał polskiego rynku OZE – zwłaszcza fotowoltaiki i energii wiatru – jest jednak znaczny, a obecne tempo przyrostów oraz wskaźniki rozwoju plasują Polskę w czołówce europejskich liderów pod względem dynamiki przyrostu udziału odnawialnych źródeł energii w strukturze produkcji energii elektrycznej[1][2][3][4].

Podsumowanie

Największy potencjał w Polsce bezapelacyjnie mają fotowoltaika i energia wiatru. Działania prosumentów, szybka rozbudowa farm fotowoltaicznych oraz wiatrowych, a także wsparcie polityczne umożliwiły przełom w miksie energetycznym kraju. Udział OZE już teraz wyprzedził tradycyjne źródła węglowe, a prognozy wskazują dalszy wzrost. Pozostałe technologie OZE, takie jak biomasa, biogaz oraz energia wodna, pełnią rolę uzupełniającą, ale nie przewiduje się, by w najbliższym czasie mogły zdominować krajową energetykę.

Źródła:

• [1] https://www.energetyka-rozproszona.pl/artykuly/rekordowy-czerwiec-dla-oze-najnowszy-raport/
• [2] https://www.rynekelektryczny.pl/moc-zainstalowana-oze-w-polsce/
• [3] https://lepiej.tauron.pl/zielona-energia/miks-energetyczny-polski-oze-wyprzedzaja-wegiel-po-raz-pierwszy-w-historii/
• [4] https://blog-tpa.pl/2025/01/23/perspektywy-dla-oze-na-2025-rok/
• [5] https://ieo.pl/aktualnosci/1710-premiera-raportu-rynek-fotowoltaiki-w-polsce-2025
• [6] https://www.ure.gov.pl/pl/oze/potencjal-krajowy-oze/8108,Instalacje-odnawialnych-zrodel-energii-stan-na-30-czerwca-2025-r.html
• [8] https://www.gramwzielone.pl/trendy/20331632/produkcja-energii-z-oze-w-polsce-z-trzecim-najlepszym-wynikiem-w-historii-wegiel-ponizej-50